آموزش کاشت و پرورش قارچ در خانه

معمولاً اکثر سالن های پرورش خانگی قارچ، بخشی از منزل مسکونی مانند طبقه زیرین ساختمان، زیرزمین، یک واحد مجزای آپارتمان، پارکینگ ساختمان و یا … می باشد.

ما باید فضایی انتخاب کنیم که با انتخاب کوچکترین فضا، بتوانیم بیشترین قفسه بندی را داشته باشیم، دسترسی ها کامل باشد یعنی از یک طرف بسته نباشد، یا حداقل راهرو وجود داشته باشد که در زمان های پر کردن، تخلیه و برداشت با مشکلی مواجه نشویم و سطح دسترسی به تمامی طبقات وجود داشته باشد.

حداقل ارتفاعی که برای یک سالن پرورش کوچک می توان در نظر گرفت، ۳ متر می باشد و کمتر از آن کار را بسیار مشکل می کند.

در سالن هایی پرورش خانگی بدلیل استاندارد نبودن تجهیزات و سختی ایجاد شرایط محیطی مناسب جهت رشد قارچ ها، وجود پیش سالن ضروری است.

پیش سالن به اتاق کوچکی گفته می شود که قبل از ورود به سالن اصلی قرار می گیرد. در پیش سالن دستگاه های هواساز و یا رطوبت ساز، وسایل گرمایشی و سرمایشی قرار می گیرد. در واقع ما در پیش سالن هوای مناسب و مطلوب رشد قارچ ها را فراهم کرده و سپس به سالن اصلی می­ فرستیم و در صورت ایجاد شرایط محیطی نامطلوب در پیش سالن، از خسارت اقتصادی در سالن اصلی جلوگیری می کنیم.

ابعاد سالن­ های پرورش قارچ خانگی حداقل از ۴۰-۵۰ مترمربع، بسته به میزان هزینه ­ای که می­خواهیم در نظر بگیریم، متفاوت است.

بهتر است دیواره های سالن سرامیکی باشد در غیر اینصورت می توان تمامی دیوارها را با پوشش ­های پلاستیکی پلی اتیلن پوشاند (اولویت دیوارها سرامیکی است سپس، سیمانی است).

تقریباً در تمام فصول سال و در تمام اقیلم کشورمان امکان پرورش قارچ وجود دارد و در بعضی از فصول راحتتر است البته پرورش قارچ در خانه محدود به زمان خاصی نیست و در همه فصول با توجه به شرایط امکان پذیر است. اگر فضای مناسب برای پرورش قارچ خانگی را در اختیار دارید می توانید با تهویه هوا و دمای مناسب در طول سال قارچ های با کیفیت را پرورش دهید.

اغلب قارچ ها نیازی به نور مستقیم خورشید برای رشد ندارند. البته قارچ گانودرما و نوعی از قارچ صدفی برای یک مرحله از رشد و باردهی نیاز کمی به نور دارند که به صورت مصنوعی (روشنایی لامپ مهتابی) قابل تامین است و نیازی به نور خورشید ندارد. بنابراین برای پرورش قارچ دکمه ای، نیازی به نور نیست و فقط برای کارهای کارگری نیاز به نور کمی  دارد که به صورت مصنوعی تامین می شود و تابش نور مستقیم آفتاب می تواند منجر به خسارت شود زیراوقتی نور وارد سالن شود گرما را هم با خود به سالن می آورد و باید هزینه و انرژی زیادی مصرف کرد تا این گرما از سالن گرفته شود و سالن را خنک کرده موجب آسیب به قارچ ها شده و خسارات زیادی را برای کار تولیدی در خانه به همراه دارد.

بر خلاف نور، قارچ به دما حساس است و نمی تواند تغییرات دمایی زیادی را تحمل کند. در گونه های مختلف قارچ تفاوت هایی نسبت به دما دیده می شود مثلاً

قارچ دکمه ای و صدفی به دمای بین ۱۶ تا ۲۶ درجه سانتی گراد ولی قارچ گانودرما به دمای بین ۲۵ تا ۳۲ درجه سانتیگراد نیاز دارد.

پرورش قارچ در منزل با توجه به شرایط دمایی مناسب امکان پذیر است.  کولر و مه پاش برای تابستان و بخاری برای زمستان منبع اصلی تنظیم دمای اتاق پرورش قارچ در خانه است.

شرایط محیطی برای تولید قارچ در خانه

اتاق پرورش قارچ در خانه باید عایق بندی شده و فاقد درز باشد. این مکان می بایست دارای شیر آب جهت شستشو بوده و کاملاً تمیز و بهداشتی باشد. هر گونه آلودگی و یا تبادل هوایی با محیط بیرون منجر به رشد باکتری و حشرات مضر شده و کیفیت قارچ های پرورشی را تحت تاثیر قرار می دهد.

با توجه به طریقه رشد قارچ، به سادگی می توان در فضاهای محدودتر و منازل هم برداشت محصول خوبی داشت. حتی اگر قصد فروش قارچ های پرورشی خود را ندارید می توانید مصرف قارچ کل فامیل را تامین کنید. پرورش قارچ در منزل می تواند بسیار سودآور است و هزینه زندگی یک خانواده را تامین کند.

مواد اولیه پرورش قارچ 

شما برای پرورش هر قارچی نیاز به  کمپوست مخصوص آن قارچ دارید مثلاً برای تولید قارچ دکمه ای باید کمپوست قارچ دکمه ای را تهیه کنید که شرکت های بزرگی در این زمینه در کشورمان فعالیت می کنند و محصول کمپوست قارچ خود را به اقصی نقاط کشور ارسال می کنند. 

مواد اولیه لازم برای پرورش قارچ در منزل به صورت کامل در داخل کشور وجود دارد و بیشتر از ضایعات کشاورزی مثل کاه و کلش گندم و کود مرغی و…. که نیاز به واردات از خارج کشور ندارد و تحت تاثیر تحریم ها قرار نمی گیرد، تامین می شود. به این ترتیب هزینه پرورش قارچ و تولید قارچ خانگی می تواند سودآور و مقرون به صرفه است. حتی افرادی با سرمایه های بسیار اندک توانسته اند در این حرفه پیشرفت داشته باشند و کسب و کاری پر سود را راه اندازی کنند. البته طبیعی است تولید قارچ انبوه در مقیاس بزرگ و صنعتی با تولید قارچ در خانه کمی متفاوت است و هر کدام دارای مزایای مربوط به خودش است. مقدار برداشت قارچ از هر تن کمپوست (یا سطح زیر کشت) و قیمت متوسط فروش هر کیلوگرم قارچ دو عامل بسیار مهم است که میزان سود واقعی را مشخص می کند.

اگر برای اولین بار قصد پرورش قارچ خوراکی را دارید می بایست موارد زیادی را در نظر بگیرید. ابتدا باید نوع قارچی که را می خواهید پرورش دهید را انتخاب کنید و به این موارد دقت کنید:

مراحل پرورش قارچ  دکمه ای را باید پس از ورود کمپوست به سالن های پرورش قارچ دکمه ای، قدم به قدم با اصول پیش رود و از طرفی شرایط محیطی لازم نیز به خوبی تامین گردد تا موفقیت در پرورش حاصل شود. به طور کلی با ورود کمپوست به سالن ها، ۴ مرحله طی می‌شود که شامل مرحله ی ریسه دوانی در کمپوست، ریسه دوانی در خاک پوششی، هوادهی و باردهی می باشد. زمانی که کمپوست وارد سالن ها می شود باید کیسه ها را با دقت و بدون پاره شدن به روی قفسه ها انتقال داد.

پس از باز کردن درب بلوک های کمپوست باید شرایط محیطی لازم برای رشد بذرها را فراهم نمود تا بذرها شروع به فعالیت کنند و به اصطلاح کمپوست سفید کند.

 

مرحله ریسه دوانی در کمپوست را اسپان ران نیز می نامند این مرحله ۱۴-۱۷ روز طول می‌کشد. در این مرحله دمای ۲۵ تا ۲۶ درجه سانتی گراد را برای میسیلیوم ها فراهم نموده تا در کمپوست رشد کنند و به‌اصطلاح به‌خوبی سفید کند.

 

پس از سفید شدن کمپوست، ادامه‌ی رشد رویشی میسلیوم ها باید در خاک‌پوششی صورت گیرد، بنابراین باید خاک پوششی به بستر اضافه گردد. یعنی در این مرحله سطح بستر با یک لایه خاک پوششی مخصوص (خاک قارچ) پوشانده می شود. پس از قرار گیری خاک در سطح بستر، ممکن است لازم باشد که  کمپوست و خاک با یکدیگر مخلوط شود؛ نحوه مخلوط شدن و زمان آن متفاوت است که بسته به آن، عمل مخلوط شدن خاک و کمپوست را رافلینگ یا ککینگ می گویند.

 

پس از سفید شدن میسیلیوم ها در خاک پوششی، باید از رشد رویشی میسلیوم جلوگیری کنیم و آن را وادار کنیم تا وارد فاز زایشی شود؛ به همین دلیل هوادهی می‌کنیم یکی از روش های شوک دهی که ممکن است لازم باشد انجام شود آبیاری خاک پوششی است. یک دوره کامل تخصصی و کاربردی آموزش آبیاری قارچ دکمه ای حدود ۲ ساعت آموزش ویدئویی و ۴ کتاب الکترونیکی تئوری و عملی است که از زمانی که کمپوست وارد سالن پرورش می شود تا زمانی  که باردهی کمپوست تمام می شود و از  سالن خارج می شود، را به طور کامل آموزش داده می شود.

 

۴- مرحله باردهی 

پس از  ۷ روز بعد از شوک دهی قارچ وارد مراحل ته سنجاقی و رشد و نمو اندام باردهی قارچ می‌شود. با تشکیل اندام بارده، باید شرایط را برای رشد و نمو آن فراهم کنیم تا تبدیل به قارچ شوند. دما، رطوبت و غلظت Co2 از مهم‌ترین فاکتورهای محیطی برای تشکیل اندام بارده قارچ هستند.

برداشت قارچ ها در مرحله اول را فلش اول می گویند. پس از برداشت اول با تمیز کردن سطح بستر از قارچ های باقیمانده و آبیاری مجدد، پین های فلش دوم شروع به رشد کرده و در نهایت برداشت دوم و سوم نیز خواهیم داشت که به آن ها فلش دوم و فلش سوم گفته می شود.



منبع : دیتاقارچ